![]() |
یک عامل مهم زیر ساخت توسعه روستایی، که هم در حوزه سلامت مفید می باشد و هم در زیباسازی روستا و نقش مهمی هم در محیط زیست دارد، درخت کاری است. یکی از نعمتهای الهی که در قرآن کریم بسیار بر آن تأکید شده است، درخت است. درخت از گرانبهاترین آفریدههای خداوند دانا برای انسان است و به دلیل نقش حیاتی که در زندگی تمامی موجودات زنده، به خصوص انسانها دارا میباشد در اسلام مورد توجه خاص قرار گرفته است.
گیاهان و درختان، سهمی بسزا و نقشی بسیار مهم در زندگی بشر دارند. تلطیف هوا، تعادل دمای محیط، حفاظت از خاک و تأمین بخشی از مواد غذایی مورد نیاز انسان، اندکی از سودمندیهای فراوان آنها است. اسلام مردمان را به تماشای گیاهان سرسبز و نگاه به مناظر جذاب آنها دعوت کرده است. چنانکه در فرمودههای معصومین(علیهم السلام) از تأثیر مثبت گیاهان بر جسم و جان آدمی آثار بسیاری به ما رسیده است.
امام صادق علیه السلام به مفضل میفرماید: «... مَعَ مَا فِی النَّبَاتِ مِنَ التَّلَذُّذِ بِحُسْنِ مَنْظَرِهِ وَ نَضَارَتِهِ الَّتِی لَا یُعَدُّ لَهَا شَیْ ءٌ مِنْ مَنَاظِرِ الْعَالَمِ وَ مَلَاهِیهِ؛ (۲) نگریستن به گلهای رنگارنگ و درختان سرسبز و خرم، چنان لذتی به آدمی میبخشد که هیچ لذتی را با آن برابر نمیتوان کرد.»
درخت به عنوان یکی از نشانههای بینظیر قدرت خدای یکتاست که منبع کشف و شهود زیادی برای مردم خداشناس به حساب میآید. ریشه، ساقه، شاخه، برگ، تنه، سایه و حتی نفس کشیدن درخت هم برای ما، انسانها، منشأ خیروبرکتهای زیادی است که اگر چشم بینا و دل هوشیار داشته باشیم میتوانیم به اندازه ظرفیت خودمان، قدرت و حکمت خالق یکتا را در آن درک کنیم. در قرآن کریم هم ضمن اشاره به شگفتیهای خلقت، به درخت اشاره شده و موارد بسیاری از خیروبرکتهای این مخلوق خدا یادآوری شده است.
اگر آب مایه حیات است، رنگ سبز نشانگر طراوت و زندگی است چرا که طبیعت با این رنگ لباس حیات به تن میکند.
خداوند متعال این شگفتی را به صورت زیبا ترسیم کرده و میفرماید: "و جعلنا من الماء کل شیء حی" یعنی به وسیله آب هر چیزی را زنده قرار دادیم.
"فاخرجنا به نبات کل شیء فاخرجنا منه حقیراء" به وسیله آب هر گونه گیاه برآوردیم و از آن گیاه جوانه سبزی خارج ساختیم.
در جای دیگری از کتاب آسمانی نیز خداوند متعال فرموده است: متکئین على رفرف خضر وعبقری حسان . بر بالشهاى سبز و فرشهاى زیبا تکیه می زنند . ( سوره الرحمن، آیه 76)
همچنین فرموده: عالیهم ثیاب سندس خضر واستَبرق وحلوا أساور من فضة وسقاهم ربهم شرابا طهورا . بر اندامشان جامه هایى از حریر نازک و سبز رنگ و دیباى ستبر است و با دستبندهایى از نقره آراسته شده اند ، و پروردگارشان باده طهور به آنان می نوشاند . ( سوره انسان، آیه 21)
رنگ سبز، رنگ گیاهان و طبیعت است و خداوند آنها را مظهر مسرت و شادی معرفی میکند: "فأنبتنا به حدائق ذات بهجهٔ" پس به وسیله آب باغهای بهجت انگیز رویانیدیم. در تعریف بهجت آورده که " البهجهٔ حسن اللون و ظهور السرور فیه" بهجت بهترین رنگ است و شادی و نشاط در آن ظهور دارد.
امام صادق (ع) نیز فرمایشی دارد که در آن به رنگ سبز اشاره شده است: سه چیز غم و غصه را از بین می برد آب، رنگ سبز و خوشرویی .
کلمه «شجر» به معنی درخت، 27 بار در آیههای قرآن به کار رفته است. در عین حال کلمهها و عبارتهای دیگری هم درباره درخت در قرآن وجود دارد که هر کدام بیانکننده یکی از ویژگیهای آن هستند. به عنوان مثال نام نخل یا درخت خرما در 20 آیه قرآن کریم تکرار شده که این تعداد در مورد هیچ درخت دیگری سابقه ندارد.
نام درخت انگور هم یازده بار با عبارتهای «عنب» و «اعناب» آمده است. در عین حال، زیتون هم درخت پربرکت و مهمی است که نامش شش بار در قرآن تکرار شده است. رمان به معنی انار هم به درخت انار گفته میشود و هم به میوه آن. این کلمه سه بار در قرآن آمده است، دو بار در مورد انار دنیایی و یک بار در مورد انار بهشتی. نام درخت سدر هم چهار مرتبه در قرآن آمده، یک بار در مورد سدر دنیایی، یک بار در مورد درخت سدر در بهشت و دو بار در مورد درختی که پیغمبر اکرم صلیالله علیه و آله در شب معراج آن را مشاهده فرمود.
«معروشه» هم یکی از انواع درخت است که نامش در قرآن آمده و منظور از آن، درختی است که مثل درخت انگور به صورت داربستی بالا میرود و رشد میکند. درواقع در قرآن یک بار به معروشات یعنی درختهای داربستی اشاره شده و یک بار به غیرمعروشات که درختهای غیر داربستی هستند.
حکمت آفرینش درخت
خداوند متعال در آیه 60 سوره مبارکه نمل به مهمترین نکته در آفرینش درخت اشاره فرموده است: «أَمَّنْ خَلَقَ السمَوَتِ وَ الأَرْض وَ أَنزَلَ لَکم مِّنَ السمَاءِ مَاءً فَأَنبَتْنَا بِهِ حَدَائقَ ذَات بَهْجَةٍ مَّا کانَ لَکمْ أَن تُنبِتُوا شجَرَهَاأَ ءِلَهٌ مَّعَ اللَّهِبَلْ هُمْ قَوْمٌ یعْدِلُونَ؛ آیا بتهایی که معبود شما هستند بهترند یا کسی که آسمان و زمین را آفریده؟ و برای شما از آسمان آبی فرستاد که با آن باغهایی زیبا و سرورانگیز رویاندیم و شما قدرت نداشتید درختان آن را برویانید، آیا معبود دیگری با خداست؟ نه، آنها گروهی هستند که (از روی نادانی) مخلوقات خدا را در ردیف او قرار میدهند.»
بر اساس این آیه شریفه، نکته اساسی در مورد خلقت درخت، همان آفرینش حیات و زندگی در درون بذر و نهال است که به مرور زمان از بذری کوچک و نهالی نازک، درخت تنومندی میسازد. به همین دلیل است که در این آیه بعد از اشاره به خلقت آسمانها و زمین و بارش باران، به روییدن باغها و بستانها اشاره فرموده و یادآوری شده که به نحوه ایجاد زندگی در درختان توجه کنید که اگر اراده خداوند حکیم و توانا بر حیات درختان قرار نمیگرفت، انسانها به هیچ وجه نمیتوانستند آنها را رویانده از میوه و محصولشان بهرهمند شوند.
در کتاب توحید مفضل نوشته شده که امام صادق علیه السلام در خصوص حکمتهای مرگ درختان و تجدید حیات آنها فرمودهاند: «در انواع تدبیرها و حکمتهای نهفته در آفرینش درخت دقت کن. میبینی که هر سال میمیرد ولی حرارت غریزی آن در چوب آن میماند و مواد میوهها از آن زاده میشود و آنگاه در همهجا پراکنده شده و چنانکه غذاهای متنوع و لذیذ را به تو میدهند، میوههای گونهگون و گوارا و خوشطعم به تو تقدیم میکنند. شاخهها همانند دست بهسوی تو دراز میشوند و میوههای نیکو را در اختیارت میگذارند. این حساب و کتاب دقیق و حکمت عظیم جز تقدیرگر حکیم از آن کیست و چرا اینگونه است؟ آیا جز برای آن است که آدمی را از لذت و سود این میوهها بهره برسانند؟ شگفتا! که مردم بهجای سپاس بر نعمت، انکار منعم میکنند.»
نظرات شما عزیزان:
![](/weblog/theme-desiner/29/9.gif)
![](/weblog/theme-desiner/29/10.gif)